Soms zou ik willen dat problemen zich makkelijk lieten oplossen. Dat bijvoorbeeld een enkel gesprek voldoende is om een vriendschap vlot te trekken. Of dat we door toediening van een vaccin meteen corona onder controle hebben. Of dat we met een cursus of methode een parochie of gemeente kunnen vernieuwen.
Zucht. We weten allemaal dat die ‘snelle oplossing’ of het toverstafje, waarbij alle problemen in één keer worden opgelost, er niet is. Laat ik het nu bij de parochiepraktijk houden; op dat vlak ligt immers mijn expertise en ervaring. Vanuit het Centrum voor Parochiespiritualiteit onderhoud ik contacten met leidinggevenden en parochianen van parochies in heel Nederland. Afgelopen week werd nog eens duidelijk dat de meerderheid van de parochies in de financiële problemen zit. ‘Er is niets dat erop wijst dat het tij kan worden gekeerd’, schreef dagblad Trouw op 30 november. Menselijk gezien niet, nee. De neergaande lijn is duidelijk. Aan de ene kant merk ik dat mensen in het pastorale veld op zoek zijn naar dé cursus, methode of aanpak om het tij te keren. Ooit zei een vrouw tegen me: ‘Zeg maar wat ik moet doen om de jongeren weer naar de kerk te krijgen!’ Aan de andere kant zie ik naast alle actie en inzet ook een zekere berusting – ‘mijn tijd zal het wel duren’.
vriendschap en vreugde
En toch heb ik hoop. Hoop die mij geschonken is op een conferentie in oktober 2017 in Engeland. Daar zag ik dat parochies kunnen veranderen, als mensen veranderen. Dat had ik al ervaren op andere plaatsen buiten de parochie, zoals bij de Wereldjongerendagen, kloostergemeenschappen en bij activiteiten van nieuwe bewegingen en gemeenschappen. Nu zag ik ook hoe parochies plaatsen kunnen zijn waar vanuit vriendschap met Jezus Christus en met elkaar, jong en oud hun geloof in vreugde beleven en zich inzetten voor de mensen om hen heen.
Het is misschien geen toeval dat deze column op 8 december verschijnt. Op deze dag vieren katholieken het feest van de ‘onbevlekte ontvangenis’ van Maria, wat betekent dat zij zonder erfzonde is geboren. Ik zie sommigen van u al de wenkbrauwen fronsen, maar sta me toe dat ik u meeneem in de betekenis van dit feest. De kern is dat God Maria heeft voorbereid op haar roeping om de moeder van zijn Zoon te worden. Hij wist wat ze nodig had, zodat zij in alle vrijheid – dat zeker wel – haar ‘ja’ kon geven. Ze volgde geen cursus om moeder van Gods Zoon te worden, maar ze was open en ontvankelijk toen zij bezoek kreeg van de engel. Aan de komst van Jezus ging de innerlijke verandering van Maria vooraf.
zonsopgang
Dit doet mij denken aan hoe de Tsjechische priester Tomáš Halik ‘bekering’ omschrijft in zijn boek In het geheim geloven (pagina 54): ‘Pas veel later begreep ik hoe terecht de vergelijking is tussen een bekering en een zonsopgang. In onze beleving is een zonsopgang niet alleen het feit dat er voor onze ogen een extra object aan de hemel verschijnt, namelijk een zonneschijf. Nee, alles ziet er opeens totaal anders uit ’s nachts. Zo is God, als Hij ons leven binnentreedt, niet slechts een variabele die wij toevoegen aan alle ‘andere’ zaken die wij al eerder hebben leren kennen, maar veeleer zien wij plotseling alles in een ander licht en gaan wij de wereld totaal anders begrijpen.’
In Engeland heb ik gezien en ervaren dat dit ook in de context van een parochie mogelijk is. Te midden van de neerwaartse spiraal zie ik ‘kleine plantjes’ ontkiemen in een aantal parochies in Nederland, waar mensen ontvankelijk zijn voor de Heer en vanuit die bewogenheid gezamenlijk zoeken om – met vallen en opstaan – in deze tijd het evangelie gestalte te geven. De gesprekken die ik met mensen van deze parochies heb, sterken ook mijn eigen geloof en doen me telkens weer verwonderd staan hoe God werkt. Eind maart 2022 hopen we deze mensen en andere belangstellenden samen te brengen voor een soortgelijke conferentie als die in Engeland, onder de naam ‘de missionaire parochie’. Hopelijk betekent dit voor velen een nieuw begin.
Onderstaande column is geschreven door Mirjam Spruit, stafmedewerkster bij het CPS en verschenen in het Nederlands Dagblad, 8 december 2021.