Deze boekrecensie verscheen 24 februari 2017 in het Katholiek Nieuwsblad (op 24 november 2016 reeds geplaatst op deze website). Het blijft een actueel boek, waarvan ik hoop dat het door velen die verantwoordelijkheid dragen in parochies gelezen gaat worden.
Bringing your parish from maintenance to mission, geschreven door Fr. James Mallon.
Is er toekomst voor de parochie? Hoe moet het verder met de kerk, met name in de westerse wereld? Veel wordt hierover gesproken en diverse boeken zijn inmiddels aan dit thema gewijd. Dat zijn onder meer het boek Waar blijft de kerk van Erik Borgman en Vreemdelingen en priesters van de protestantse theoloog Stefan Paas. Ook de Canadese priester James Mallon schreef over dit thema van kerkvernieuwing en nieuwe evangelisatie een boek met als titel Divine renovation (goddelijke vernieuwing). Het gaat over de omslag van een onderhoudspastoraal naar een missionaire parochie.
Identiteitscrisis
Het goede aan dit boek vind ik dat hij – net als Borgman en Paas – een inhoudelijke bezinning geeft op de situatie van onze parochies. Dan gaat het ten eerste over het herinneren van onze identiteit en ons doel. Mallon: “We zijn vergeten wie we zijn en wat we geroepen zijn om te doen als kerk. Zovelen ook binnen onze kerk kennen Jezus niet persoonlijk en verlangen dus ook niet naar Hem.” Daar ligt volgens Mallon de opdracht voor de kerk: om Christus opnieuw voor te stellen en vervolgens mensen te helpen om leerlingen en uiteindelijk ook apostelen van Jezus te worden. Dit gezegd hebbende, loopt Mallon in zijn boek niet over de huidige situatie heen. Er volgt een hoofdstuk over het erkennen van de pijn op diverse fronten. Onder meer, hoeveel gelovigen lijden er niet onder dat hun (klein)kinderen niet (meer) naar de kerk gaan? Dan volgt er een hoofdstuk over het afleggen van verkeerde denkpatronen, die de missionaire opdracht van de Kerk belemmeren. Veel aandacht besteedt Mallon aan de verleiding van het clericalisme: de hardnekkige overtuiging dat ‘heiligheid’ en ‘evangelisatie’ iets zou zijn voor priesters en religieuzen en niet voor ‘gewone katholieken.’
Tien waarden voor een cultuuromslag
Mallon gaat in het tweede deel van zijn boek echter een stap verder dan Borgman en Paas. Zijn inhoudelijke bezinning combineert hij met tien concrete waarden over hoe we de cultuur in onze parochies zouden kunnen veranderen. Dat zijn volgens hem: prioriteit geven aan het weekend, gastvrijheid, hartverwarmende muziek, goede homilieën, een betrokken gemeenschap, duidelijke verwachtingen in de parochie, dienstbaarheid op basis van sterkten en talenten van mensen, de vorming van kleine gemeenschappen, de ervaring van de heilige Geest en een uitnodigende parochie. Hij geeft tevens voorbeelden van hoe hij dit in zijn eigen parochie – al zoekend en tastend – heeft aangepakt.
Sacramentenvoorbereiding en leiderschap
Dit boek is een aanrader om te lezen voor een ieder die met dit thema bezig is. Erg interessant zijn ook de hoofdstukken over de sacramentenvoorbereiding en leiderschap in de parochie. Over de taak van de priester om leiding te geven zegt Mallon onder andere: “Als priester ontving ik theologische vorming en vorming om de sacramenten te vieren, maar ik heb nauwelijks vorming ontvangen over hoe te preken en helemaal niets over leiderschap.” Vandaar dat hij ook wat hij geleerd heeft over leidinggeven aan een parochie in dit boek uiteen zet. Zijn overtuiging is: elke leider heeft een team nodig. Het boek leent zich goed om met het pastoraal team en kernvrijwilligers van de parochie per hoofdstuk door te werken, omdat elk hoofdstuk op zich de moeite waard is. Er is zelfs een gesprekshandleiding en werkboek beschikbaar. Dan is er wel een Nederlandse vertaling van dit materiaal nodig, hopelijk is dat een kwestie van tijd (MIS).